در چه مواردی دیه از صندوق بیتالمال پرداخت میشود؟
قانون
مجازات اسلامی برای دیه دو تعریف بیان کرده است، طبق ماده 15 "دیه مالی
است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است " و دیگری را در ماده 294
اینگونه بیان کرده است که "دیه مالی است که به سبب جنایت بر نفس یا عضو به
مجنی علیه یا به ولی یا اولیاء دم او داده میشود".
دیه در این موارد از صندوق دیه بیتالمال پرداخت میشود:
گاهی
اوقات دیه مقتول از سوی دولت (بیتالمال) به ورثهاش پرداخت میشود.
پرداخت دیه از بیت المال در شرایط خاصی انجام میشود طبق ماده 58 این قانون
"هر گاه در اثر تقصیر یا اشتباه قاضی در موضوع یا در تطبیق حکم بر مورد
خاص، ضرر مادی یا معنوی متوجه فردی شود، در مورد ضرر مادی در صورت تقصیر،
مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است، در غیر این صورت خسارت به وسیله دولت
جبران میشود."
**هرگاه در اثر خطای قاضی، در حکم و یا تشخیص موضوع و
یا تطبق حکم بر موضوع، شخص بیگناهی محکوم به مرگ شده و متحمل خسارت بدنی
شود دیه قتل یا جراحت از بیتالمال است، خطای قاضی به این علت که قاضی
شرایط قضاوت را ندارد و یا خلاف کتاب و سنت حکم کرده است.
** در
مواردی که لوث علیه شخصی محقق شده باشد، ولی اولیاءدم حاضر به قسامه نشوند،
در صورتی که متهم و اقربای او قسامه را اجرا کنند ، قصاص از متهم ساقط شده
و بیتالمال، دیه مقتول را خواهد پرداخت. (لوث امارهای است که، ظن غالب
به صدق مدعی دارد. مانند اینکه یک نفر چاقویی خونی داشته باشد و بر بالای
سر مقتولی دستگیر گردد . یا مقتولی را در خانه کسی یا درمحله گروهی پیدا
کنند ، به شرط آنکه عداوتی ما بین آنها وجود باشد ، و گرنه لوث نیست)
**در
مواردی که هیچ یک از مدعی و مدعیعلیه بینه ندارند و مدعی هم حاضر به قسم
یاد کردن نیست و قسم را متوجه مدعیعلیه کرده است، با قسم خوردن مدعیعلیه ،
دعوی پایان میپذیرد و در این صورت دیه مقتول باید از بیتالمال پرداخت
شود .
طبق ماده 58 این قانون "هر گاه در اثر تقصیر یا اشتباه قاضی در موضوع یا
در تطبیق حکم بر مورد خاص، ضرر مادی یا معنوی متوجه فردی شود، در مورد ضرر
مادی در صورت تقصیر، مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است، در غیر این صورت
خسارت به وسیله دولت جبران میشود."